راز ارز

یادداشتی از امین شجاع – دبیر حزب ندای ایرانیان شعبه گیلان

قصه ی تکراری و تلخ نوسانات نرخ ارز را این روزها در کوچه و بازار می‌شنویم و البته با با انبوهی از سوالات بی‌جواب نیز مواجه می‌شویم . اما به راستی چه عامل یا عواملی بر این نوع هرج‌ومرج پولی کشور تاثیرگذار است؟
در حالی که امروزه با حجم بسیار بالای مبادلات بین‌المللی و ارتباطات گسترده‌ی بازرگانی و تجاری فی‌مابین کشورها مواجه هستیم می‌توان تاثیرگذاری نوسانات قیمت ارز را در اقتصاد یک کشور به وضوح مشاهده کرد .
مهمترین عامل مطرح شده در تئوری‌های اقتصادی تعیین نرخ ارز، مقدار عرضه و تقاضاست آنچنان که در خصوص هر کالایی نیز این امر صادق است اما متاسفانه آمار دقیقی در خصوص مقدار ارز موجود در بازار که خود تحت تاثیر عواملی همچون ارزش خالص صادرات و واردات که به ازای هریک، ارز وارد و خارج می‌شود وجود ندارد. گرچه با آمار تقریبی موجود نیز تغییرات چشمگیر و ویژه‌ای در تراز تجاری کشور رخ داده است به شکلی که بر اساس آمار گمرک پارسال ( سال ۱۳۹۶) حدود ۴۷ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی و ۵۴ میلیارد دلار واردات کالا بوده است یعنی ۷ میلیارد دلار تراز تجاری منفی و واردات سال ۱۳۹۶ کشور در مقایسه با سال ۱۳۹۵ حدود ۱۰ میلیارد دلار رشد داشت. بنابراین قابل پیش‌بینی است که دولت و بازار به ارز بیشتری جهت خرید اقلام مصرفی جامعه نیاز دارد اما با علم به این موضوع هم سرکشی نرخ دلار به صورت لحظه‌ای خیلی منطقی به نظر نمی‌آید.
از طرفی، دیگر عامل پر نفوذ در التهاب بازار ارز، به مسایل روانی بازار و جامعه وابسته است و این مورد بیشترین اثر خود را از سیاست‌های کلان دولت می‌گیرد، آنچه که مسلم است دولت تدبیر و امید از ابتدای به روی کار آمدن، سعی در بازگرداندن آرامش و اعتماد به بطن جامعه بود و نیز همواره در جهت تقویت روابط بین‌المللی خود گام برداشته است و البته تا حدودی هم با این هدف‌گذاری به موفقیت‌هایی از جمله مهار تورم بیش از ۴۰ درصدی و کاهش آن به حدود ۱۰ درصد، بهبود شرایط کسب و کار در راستای افزایش تولید ناخالص ملی و کنترل نرخ دلار ( به عنوان رایج ترین ارز برای مبادلات بین المللی ) تا همین چند ماه گذشته تا حدود ۳۶۰۰ تومان دست یافته بود. اما آنچه که جای بازبینی و بررسی دقیق تر دارد این است که چه تغییراتی در نظام تصمیم گیری دولت رخ داده است که به این شکل شاهد آشفتگی و هیجانات کاذب اقتصادی در کشور شده ایم و چه عواملی از درون و بیرون کابینه بیشترین نقش را در این موضوع ایفا میکنند .
شاید بهترین و رسا ترین صدا جهت پاسخگویی به این مجهولات سخنان رییس جمهور باشد البته اگر با مصلحت اندیشی و مماشات آمیخته نشود.

امین شجاع (مدرس دانشگاه- دبیر حزب ندای ایرانیان شعبه گیلان)